دعاوی دیوان عدالت در خصوص شکایات از شهرداری‌ها
دعاوی دیوان عدالت در خصوص شکایات از شهرداری‌ها
دیوان عدالت اداری به‌عنوان مرجعی قانونی، وظیفه دارد تا به شکایات شهروندان علیه نهادهای دولتی و عمومی رسیدگی کند. این نهاد برای حفاظت از حقوق شهروندان در برابر تصمیمات و اقدامات نهادهای دولتی که ممکن است خلاف قانون یا حقوق مردم باشند، ایجاد شده است. یکی از ارگان‌های عمومی که همواره شکایات علیه آن در دیوان مطرح می‌شود، شهرداری‌ها و سازمان‌های وابسته به شهرداری‌ها هستند.
در این مقاله، به بررسی انواع دعاوی مربوط به شهرداری‌ها و ارگان‌های زیرمجموعه آنها که در صلاحیت دیوان عدالت اداری قرار دارند، پرداخته خواهد شد. همچنین، مراحل ثبت شکایت، مدارک موردنیاز، و نحوه پیگیری شکایات در دیوان عدالت اداری شرح داده خواهد شد.
صلاحیت دیوان عدالت اداری در خصوص شهرداری‌ها و ارگان‌های وابسته
صلاحیت عمومی دیوان عدالت اداری
دیوان عدالت اداری در ایران به‌طورکلی مسئول رسیدگی به شکایات افراد علیه ارگان‌ها و نهادهای دولتی است. این نهاد صلاحیت رسیدگی به شکایات شهروندان از دستگاه‌های دولتی مانند وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی، و حتی شهرداری‌ها را دارد. طبق قانون دیوان عدالت اداری، هرگونه شکایت در خصوص اقدامات و تصمیمات این ارگان‌ها که به حقوق افراد آسیب می‌زند، می‌تواند به دیوان عدالت اداری ارجاع داده شود.
شهرداری‌ها و ارگان‌های وابسته به آن
شهرداری‌ها به‌عنوان نهادهایی که وظایف مختلفی از جمله مدیریت شهری، خدمات عمومی، و صدور پروانه‌های ساختمانی را بر عهده دارند، از ارگان‌های دولتی محسوب می‌شوند. شکایات علیه شهرداری‌ها معمولاً به موضوعاتی چون تخلفات ساختمانی، تغییر کاربری اراضی، اخذ عوارض غیرقانونی، و نادیده‌گرفتن مقررات قانونی مربوط می‌شود.
انواع دعاوی علیه شهرداری‌ها در دیوان عدالت اداری
- ۱. شکایات مرتبط با تخلفات ساختمانی
یکی از شایع‌ترین دعاوی علیه شهرداری‌ها، شکایات مربوط به صدور پروانه‌های ساختمانی غیرقانونی است. شهروندان می‌توانند درصورتی‌که پروانه‌ای صادر شده باشد که برخلاف قوانین و مقررات شهرسازی باشد، شکایت خود را به دیوان عدالت اداری ارسال کنند. این نوع دعاوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
-
- – صدور پروانه برای ساخت‌وساز در مناطق ممنوعه
- – صدور پروانه برای ساختمان‌هایی که مشخصات لازم از جمله ایمنی یا سازه‌ای را نداشته باشند
- – اخذ عوارض غیرقانونی برای پروژه‌های ساختمانی
-
- ۲. شکایات مرتبط با تغییر کاربری اراضی
دیگر دعاوی مرتبط با شهرداری‌ها، تغییر کاربری غیرقانونی اراضی است. در این نوع دعاوی، افراد می‌توانند علیه شهرداری‌ها شکایت کنند اگر اراضی تحت مالکیت آنها به طور غیرقانونی تغییر کاربری داده شده باشد. این موارد شامل:
– تغییر کاربری اراضی کشاورزی یا باغ‌ها به اراضی مسکونی یا تجاری
– تأیید پروژه‌هایی که تخلف از قوانین آمایش سرزمین دارند
- ۳. شکایات مرتبط با عوارض شهری
یکی از شایع‌ترین شکایات علیه شهرداری‌ها، اخذ عوارض غیرقانونی است. شهروندان می‌توانند شکایت کنند اگر شهرداری‌ها عوارضی از قبیل عوارض ساخت‌وساز، عوارض سالیانه، یا عوارض نوسازی را به طور غیرمجاز از آنها دریافت کنند. در این‌گونه موارد، شکایت به دیوان عدالت اداری می‌تواند منجر به لغو تصمیمات یا عوارض غیرقانونی شود.
- ۴. شکایات مرتبط با اعمال نادرست صلاحیت
گاهی ممکن است شهرداری‌ها به دلیل داشتن صلاحیت نادرست، اقداماتی انجام دهند که به حقوق دیگر افراد آسیب بزند. این نوع شکایات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
– اقدامات نادرست شهرداری‌ها در اعمال تصمیمات عمومی که بر حقوق مالکیت افراد تأثیرگذار است.
– عدم رعایت قوانین در تهیه یا تأیید طرح‌های شهری و پروژه‌های عمومی.
- ۵. شکایات در خصوص تعارضات با مقررات شهرسازی
شهروندان می‌توانند شکایات خود را در خصوص عدم رعایت مقررات شهرسازی و یا انجام فعالیت‌های غیرقانونی از سوی شهرداری‌ها، به دیوان عدالت اداری ارجاع دهند. این شکایات می‌تواند شامل مواردی مانند:
– نقض ضوابط شهری در پروژه‌های ساخت‌وساز
– تخلفات مربوط به برنامه‌ریزی‌های شهری و نقشه‌های شهری
دعاوی صلاحیت دیوان عدالت اداری در خصوص کمیسیون‌های مختلف شهرداری
دیوان عدالت اداری، به‌عنوان مرجعی قضایی برای رسیدگی به شکایات علیه نهادهای دولتی و عمومی، صلاحیت رسیدگی به دعاوی علیه شهرداری‌ها و ارگان‌های وابسته به آنها را دارد. این شکایات معمولاً در مورد تخلفات شهرداری‌ها، تصمیمات غیرقانونی، و آرای کمیسیون‌های مختلف شهرداری‌ها است. کمیسیون‌های شهرداری‌ها نظیر کمیسیون ماده ۱۰۰، کمیسیون ماده ۷۷، کمیسیون ماده ۹۹، و سایر کمیسیون‌ها، در موارد مختلفی رأی صادر می‌کنند که ممکن است مورد اعتراض قرار گیرد. در این مقاله، به بررسی انواع دعاوی مرتبط با شهرداری‌ها، کمیسیون‌های مختلف شهرداری و نحوه شکایت علیه آرای آنها در دیوان عدالت اداری پرداخته خواهد شد.
کمیسیون‌های مختلف شهرداری‌ها و آرای آنها
- ۱. کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها
کمیسیون ماده ۱۰۰، کمیسیونی است که برای رسیدگی به تخلفات ساختمانی و صدور آرای مربوط به ساخت‌وسازهای غیرمجاز یا نقض ضوابط ساخت‌وساز در نظر گرفته شده است. این کمیسیون مسئول رسیدگی به شکایات در خصوص مواردی مانند:
-
-
- – ساخت‌وساز بدون پروانه
- – تخلف از مقررات و ضوابط شهرسازی
- – تجاوز به خطوط عمومی مانند خیابان‌ها و معابر
-
آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ معمولاً شامل جریمه‌های نقدی، تخریب بناهای غیرمجاز، یا توقف عملیات ساختمانی می‌شود. اگر فردی از این آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ ناراضی باشد، می‌تواند علیه این تصمیمات شکایت خود را به دیوان عدالت اداری ارسال کند.
نمونه شکایت علیه کمیسیون ماده ۱۰۰
اینجانب [نام شاکی] در تاریخ [تاریخ] از سوی کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری [نام شهرداری] جریمه نقدی به مبلغ [مبلغ جریمه] بابت تخلف ساختمانی به شماره پرونده [شماره پرونده] دریافت کرده‌ام. این تصمیم به دلیل [توضیح علت اعتراض، مثلاً عدم تطابق با مقررات، یا اشتباه در ارزیابی] غیرقانونی بوده و درخواستی برای ابطال آن دارم.
- ۲. کمیسیون ماده ۷۷ قانون شهرداری‌ها
کمیسیون ماده ۷۷ به موضوع اخذ عوارض و هزینه‌های شهری می‌پردازد. این کمیسیون درصورتی‌که فردی در خصوص پرداخت عوارض یا هزینه‌های شهری معترض باشد، می‌تواند به آن رسیدگی کند. دعاوی مطرح شده در این کمیسیون شامل:
-
-
- – اعتراض به عوارض نوسازی
- – اعتراض به عوارض ساختمانی
- – اعتراض به عوارض تجاری و صنعتی
-
آرای کمیسیون ماده ۷۷ می‌تواند شامل تخفیف یا ابطال عوارض و هزینه‌های مطرح‌شده باشد. درصورتی‌که شهرداری عوارض غیرمجاز از افراد اخذ کرده باشد، فرد معترض می‌تواند علیه این آرای کمیسیون ماده ۷۷ شکایت کند.
نمونه شکایت علیه کمیسیون ماده ۷۷
اینجانب [نام شاکی] در تاریخ [تاریخ] توسط کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری [نام شهرداری] عوارض نوسازی به مبلغ [مبلغ عوارض] دریافت کرده‌ام. این عوارض به دلیل [توضیح علت اعتراض، مانند مغایرت با ضوابط قانونی یا اخذ عوارض غیرمجاز] غیرقانونی است و درخواست ابطال آن را دارم.
- ۳ کمیسیون ماده ۹۹
به گزارش روابط‌عمومی دیوان عدالت اداری؛ کمیسیون موضوع تبصره ۲ ماده ۹۹ قانون شهرداری‌ها از جمله مراجع شبه قضایی است که با ترکیبی از نمایندگان وزارت کشور، قوّه قضائیه و وزارت مسکن و شهرسازی در استانداری تشکیل شده و به تخلفات ساختمانی ارتکابی در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها رسیدگی می‌نماید. مطابق تبصره مزبور «به‌منظور جلوگیری از ساخت‌وسازهای غیرمجاز در خارج از حریم مصوب شهرها و نحوه رسیدگی به موارد تخلف، کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت کشور، قوّه قضائیه و وزارت مسکن و شهرسازی در استانداری‌ها تشکیل خواهد شد کمیسیون مذکور از جمله مراجع شبه قضایی محسوب شده فلذا آرای صادره از آن، به‌موجب بند ۲ ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری قابل‌اعتراض در دیوان عدالت اداری است».
نظربه این که در راستای تبصره ۲ ماده ۱۶ قانون دیوان عدالت اداری مهلت اعتراض به آرای مذکور سه ماه قیدشده است، ملاحظه می‌گردد اعتراض به آرای صادره از کمیسیون ماده ۹۹ به طرفیت شهرداری مطرح و بالتبع این امر به استناد بند پ ماده ۵۳ قانون مذکور منجر به صدور قرار رد شکایت از شعب دیوان نسبت به دادخواست¬های مطروحه می‌شود. فلذا باتوجه‌به رعایت مهلت مندرج در تبصره مذکور و در راستای پیشگیری از ورود پرونده¬های مضاعف به دیوان عدالت اداری، حفظ حقوق ذی‌نفعان و جلوگیری از هدررفت بیت‌المال معاون حقوقی، پیشگیری و پژوهش دیوان عدالت اداری طی مکاتبه‌ای به مدیرعامل کانون دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اعلام کرد موضوع را به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ابلاغ تا نسبت به اقناع حقوقی شهروندان مبنی بر این که «اعتراض به آرای صادره از کمیسیون ماده ۹۹ شهرداری‌ها می‌بایست به طرفیت استانداری‌ها مطرح گردد»، اقدامات لازم صورت گیرد.
- ۴. کمیسیون‌های دیگر شهرداری‌ها
شهرداری‌ها ممکن است کمیسیون‌های دیگری هم داشته باشند که در موضوعات مختلف از جمله برنامه‌ریزی شهری، مجوزهای ساخت‌وساز، آرای کمیسیون‌های تنظیم امور شهر و موارد مشابه تصمیم‌گیری می‌کنند. شکایات علیه این کمیسیون‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
-
- – اعتراض به آرای کمیسیون‌های تجدیدنظر در مورد تخلفات ساخت‌وساز
- – اعتراض به تصمیمات نادرست در خصوص صدور مجوزهای عمرانی
- – اعتراض به عدم تطابق تصمیمات کمیسیون‌ها با قوانین و مقررات شهری
-
مراحل ثبت شکایت علیه شهرداری‌ها در دیوان عدالت اداری
- مرحله ۱: جمع‌آوری مستندات و مدارک
- برای ثبت شکایت علیه شهرداری‌ها، ابتدا باید مستندات و مدارک لازم را جمع‌آوری کنید. این مدارک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-
- – کپی از پروانه ساختمانی یا مستندات دیگری که نشان‌دهنده تخلف شهرداری است.
- – گزارش‌ها یا نامه‌های تأیید نشده از سوی شهرداری.
- – اسناد و مدارک قانونی که اثبات می‌کند اقدام شهرداری خلاف قانون است.
-
- برای ثبت شکایت علیه شهرداری‌ها، ابتدا باید مستندات و مدارک لازم را جمع‌آوری کنید. این مدارک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مرحله ۲: تهیه دادخواست شکایت
- پس از جمع‌آوری مدارک، باید دادخواست شکایت خود را تنظیم کنید. در این دادخواست، باید موارد زیر ذکر شود:
-
- – نام و مشخصات کامل شاکی (شهروندی که شکایت می‌کند)
- – شرح کامل موضوع شکایت و دلایل آن
- – ارگان یا سازمانی که شکایت علیه آن مطرح است (شهرداری یا سازمان‌های وابسته)
- – مستندات و مدارک لازم
-
- پس از جمع‌آوری مدارک، باید دادخواست شکایت خود را تنظیم کنید. در این دادخواست، باید موارد زیر ذکر شود:
- مرحله ۳: ثبت شکایت در سامانه دیوان عدالت اداری
- شکایت باید از طریق سامانه www.dadgah-adl.ir ثبت شود. در این سامانه، می‌توانید دادخواست خود را به‌صورت آنلاین ثبت کرده و مستندات خود را بارگذاری کنید.
- مرحله ۴: پیگیری شکایت
- پس از ثبت شکایت، می‌توانید از طریق سامانه دیوان عدالت اداری وضعیت پرونده خود را پیگیری کنید. درصورتی‌که دیوان عدالت اداری رأی خود را صادر کند، در صورت لزوم، می‌توانید آن را اجرا کنید.
نمونه دادخواست شکایت علیه شهرداری
دادخواست شکایت علیه شهرداری
دادخواست شماره: [شماره دادخواست]
تاریخ: [تاریخ ثبت]
موضوع: اعتراض به صدور پروانه ساختمانی غیرقانونی
اینجانب [نام کامل شاکی] با شماره ملی [شماره ملی] ساکن [آدرس کامل] در اعتراض به صدور پروانه ساختمانی شماره [شماره پروانه] توسط شهرداری [نام شهرداری] به دیوان عدالت اداری شکایت می‌کنم.
شرح شکایت:
شهرداری [نام شهرداری] در تاریخ [تاریخ صدور پروانه] برای ساختمان به آدرس [آدرس ساختمان] پروانه‌ای صادر کرده است که برخلاف قوانین و مقررات شهرسازی کشور است. این پروانه به دلیل عدم تطابق با ضوابط شهرداری و نقض قوانین مصوب در زمینه ساخت‌وساز صادر شده است.
لذا تقاضا دارم این پروانه ابطال شده و تصمیمات شهرداری لغو گردد.
نتیجه‌گیری
شکایت علیه شهرداری‌ها و سازمان‌های وابسته به آنها از طریق دیوان عدالت اداری یکی از راه‌های مؤثر برای احقاق حقوق شهروندان است. با آگاهی از مراحل ثبت شکایت و مستندات لازم، می‌توان به طور مؤثر در برابر تصمیمات غیرقانونی شهرداری‌ها و نهادهای مشابه ایستادگی کرد و از حقوق قانونی خود دفاع نمود.
اگر به دنبال اطلاعات بیشتری در خصوص قوانین هستید، می‌توانید به بخش‌های دیگر سایت ما مراجعه کرده و اطلاعات کامل‌تری را دریافت کنید.
برای ورود به درگاه ملی قوه قضاییه اینجا را کلیک کنید.
